- CISTA
- CISTAa κεϊςθαι, quod in ea aliquid reponatur, in sacris Gentilium, ut in Cybelae mysteriis, Bacchi orgiis, Cereris initiis, passim occurrit, ut in qua mysteria abscondita iacebant. Inprimis celebris olim de vimine Cista, in quaPallas Erichthonium, prolem sine matre creatam,Clauserat -----Virginibusque tribus gemino de Cecrope natisServandam dederat sed enim inconfessa quid esset;Et legem dederat, sua ne secreta viderent,apud Ovidium, Metam. l. 2. v. 553. ubi, e tribus sororibus Aglauros ac Herse cistam resignant. v. 561.Infantemque vident exporrectumque draconem:Pandrosus sola fidem servat hincque Minervae contiguum Athenis templum nanciscitur. Quo facit Cretensium numisma, in quo serpens cistulam vimineam semiapertam ingreditur, apud Ioh. Marshamum Canone Chron. Sec. IX. et nummus, quem percussit Κοινὸν Μακεδόνων νεοκόρων, in honrem Alexandti, ubi Serpens visitur exporrectus in cista itidem semiaperta, apud Goltzium Tab. 34. Sed et in Bacchicis sacris non modo cistulae verum etiam serpentes. Sic enim Bacchantium:Pars sese tortis serpentibus incingebant,Pars obscura cavis celebrabant orgia cistis,apud Catullum Epithalam. Thet. Epigr. 65. v. 258. Hinc inter symbola Sacrorum Eleusiniorum cista quoque, apud Clementem, ubi totam hanc illorum scenam pluribus traducit: Ipsa denique symbola, quae rogati sacrorum in acceptionibus respondctis: ieiunavi atque ebibi cyceonem, ex cista sumpsi et in calathum misi: accepi rursus, in cistulam transtuli etc. Porro et cistae adhibitae, in quibus servarentur saerificio neces aria: quas sertis redimitas et coronatas Fuisse, constat ex Euripide, lon. Actu 5.Ο῾ρᾷς τόδ᾿ ἄγγος ὑπ᾿ ἀγκάλαις ἐμαῖς;Ι᾿ων. ὁρῶ παλαιὰν ἀντίπηγ᾿ εν ςτέμμασι.Vides hanc cistam sub brachio meo?I. Video antiquam arcam sertis implicatam et floribus.Sic Tibullus se et canistra (quod supra vide) coronat myrtô, l. 1. El. 10. v. 27.Hunc pura cum veste sequar, myrtoque canistraVincta geram ----- -----Et Ovid. l. 2. Met. v. 711.Illâ forte die castae de more puellae,Vertice suppositô festas in Palladis arcesPura coronatis portabant sacra canistris.Vide Paschalium ubi supra, l. 4. c. 19. et infra Cistophori, Nyctelia etc. Porro in cistis panis cibusque delatus, ut videbimus voce Sitarcha: Etiam in cistas suffragiorum tabellae missae, vide infra Sitella etc. Quaenam vero cistarum materia optima sit, docet Plin. l. 16. c. 40. Levissima ex his ficus et salix, ideo utilissimae. Omnes autein etiam ad cistas quaeque flexili crate constat. Habent et candorem rigoremque et in sculpturis facilitatem.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.